Dekarbonizacja budownictwa
Znaczenie budownictwa w procesie dochodzenia do neutralności klimatycznej jest kolosalne. Najświeższe dane pokazują, że budynki odpowiadają za 38% światowych emisji CO2, przy czym 28% pochodzi z eksploatacji budynków, a pozostałe 10% spowodowane jest zużyciem energii niezbędnej do produkcji materiałów i technologii wykorzystywanych w budownictwie (wbudowany ślad węglowy).
Aby osiągnąć neutralność klimatyczną, polski rynek budowlany musi przejść proces transformacji. Konieczna jest modyfikacja podejścia do produkcji materiałów, projektowania, procesu budowlanego oraz wykorzystywanych źródeł energii. Wizja całkowitej dekarbonizacji zasobów budowlanych do 2050 r. wykracza poza kwestię operacyjnych emisji gazów cieplarnianych, na której skupiano się do tej pory. Należy mieć na uwadze, że budynki są ważnym bankiem materiałów, w których przez wiele dziesięcioleci deponuje się zasoby, a sposób ich projektowania ma duży wpływ na emisje w całym cyklu życia, zarówno w budynkach nowych, jak i poddawanych renowacji. Trzeba zatem stopniowo uwzględniać emisje w całym cyklu życia budynków, zaczynając od nowo projektowanych, w których łatwiej jest uwzględnić wbudowany ślad węglowy.
Znaczenie budownictwa w procesie dochodzenia do neutralności klimatycznej jest kolosalne. Najświeższe dane pokazują, że budynki odpowiadają za 38% światowych emisji CO2, przy czym 28% pochodzi z eksploatacji budynków, a pozostałe 10% spowodowane jest zużyciem energii niezbędnej do produkcji materiałów i technologii wykorzystywanych w budownictwie (wbudowany ślad węglowy).
Aby osiągnąć neutralność klimatyczną, polski rynek budowlany musi przejść proces transformacji. Konieczna jest modyfikacja podejścia do produkcji materiałów, projektowania, procesu budowlanego oraz wykorzystywanych źródeł energii. Wizja całkowitej dekarbonizacji zasobów budowlanych do 2050 r. wykracza poza kwestię operacyjnych emisji gazów cieplarnianych, na której skupiano się do tej pory. Należy mieć na uwadze, że budynki są ważnym bankiem materiałów, w których przez wiele dziesięcioleci deponuje się zasoby, a sposób ich projektowania ma duży wpływ na emisje w całym cyklu życia, zarówno w budynkach nowych, jak i poddawanych renowacji. Trzeba zatem stopniowo uwzględniać emisje w całym cyklu życia budynków, zaczynając od nowo projektowanych, w których łatwiej jest uwzględnić wbudowany ślad węglowy.
BUDYNEK O ZEROWYM ŚLADZIE WĘGLOWYM NETTO (ang. Net Zero Carbon Building – NZCB) to budynek, którego wbudowany i operacyjny ślad węglowy w całym cyklu jego życia jest równy zero.
Biorąc pod uwagę działania konieczne do uzyskania miana NZCB, można opisać, że jest to budynek, w którym:
- Przeprowadzono inwentaryzację wszystkich źródeł emisji w całym cyklu życia, z wyszczególnieniem wbudowanego oraz operacyjnego śladu węglowego, licząc od momentu rozpoczęcia inwestycji[1],
- Zminimalizowano zapotrzebowanie na energię, ograniczając dzięki temu operacyjny ślad węglowy, przy równoczesnym doborze odpowiednich materiałów i technologii w procesie budowy, przez co maksymalnie ograniczono także wbudowany ślad węglowy,
- Dokonano optymalizacji pod względem ograniczenia śladu węglowego w całym cyklu życia – uwzględniając wbudowany oraz operacyjny ślad węglowy,
- Dołożono starań, aby w toku użytkowania w jak najwyższym stopniu wykorzystywana była energia odnawialna,
- Na etapie konserwacji, modernizacji oraz podczas rozbiórki ograniczano wbudowany ślad węglowy,
- Jeżeli pomimo podjęcia wszystkich wcześniejszych działań nie udało się osiągnąć zerowego poziomu śladu węglowego netto, zastosowano jego kompensację (ang. offset), wykorzystując do tego celu certyfikowane projekty redukcyjne.
[1] Budynki istniejące podlegają takim samym zasadom obliczania śladu węglowego jak nowe, jednakże do wyznaczenia śladu węglowego nie będzie brany pod uwagę wcześniejszy ślad operacyjny i wbudowany (które są najczęściej niemożliwe lub bardzo trudne do wyznaczenia w budynkach istniejących), a jedynie wszystkie procesy związane z budynkiem od momentu wykonania inwentaryzacji.
Osiągnięcie zerowego poziomu netto całkowitego śladu węglowego budynków do 2050 roku jest celem bardzo ambitnym, aczkolwiek możliwym do realizacji. Wymaga on transformacji zarówno budynków, jak i całego sektora budowlanego, ale przede wszystkim, potrzebne są wyraźne i zdecydowane działania władz na różnych szczeblach, które będą stymulować zmiany docelowo zmierzające do dekarbonizacji zasobów budowlanych.
Kwintesencja proponowanych działań wszystkich uczestników tego rynku przedstawiona jest na poniższym rysunku:
Jednym z kluczowych działań dla wielu interesariuszy rynku budowlanego jest kwestia zmierzenia wpływu budynku na środowisko. Kierując się tą potrzebą, PLGBC, w ramach projektu #BuildingLife, opracowało metodę (uproszczoną i pełną) szacowania śladu węglowego budynków, której ambicją jest zaproponowanie ujednoliconej oceny w tym obszarze.
Krótkoterminowe, ale niezwłoczne zastosowanie metody uproszczonej pozwoli na ujednolicenie podejścia do szacowania śladu węglowego budynku, co z kolei umożliwi porównywanie obiektów w ramach poszczególnych typów budynków. Dodatkowo gromadzenie danych o wbudowanym śladzie węglowym w budynku w fazie wyrobu pozwoli na wypracowanie wskaźników GWP dla materiałów i urządzeń oraz stworzenie krajowej bazy danych.
Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią obydwu raportów w wersji angielskiej i polskiej:
Zerowy ślad węglowy budynków. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa do 2050
How to decarbonise the built environment by 2050. Whole life carbon roadmap for Poland
Szacowanie śladu węglowego budynków. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa do roku 2050
Estimating the carbon footprint of buildings. Whole life carbon roadmap for Poland 2050
Kontakt:
Alicja Kuczera, CEO | Dyrektorka Zarządzająca
e-mail: akuczera@plgbc.org.pl