Co to jest LEED?
System oceny wielokryterialnej budynków LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) został wprowadzony w 1998 r. przez U.S. Green Building Council – USGBC (amerykański odpowiednik PLGBC). Była to wersja pilotażowa. Ogólnodostępna wersja 2.0 powstała w 2000 r. Do roku 2019 wprowadzono kilka kolejnych wersji, obecnie obowiązuje LEED v4. Jest to międzynarodowy, najpowszechniej na świecie stosowany system (168 krajów). W Polsce pierwszy certyfikat LEED przyznano w roku 2009. Jest to drugi po BREEAM najczęściej stosowany w naszym kraju system certyfikacji wielokryterialnej budynków.
Certyfikacją zajmuje się operator systemu, USGBC, we współpracy z GBCI (Green Business Certification Inc.). Poza granicami Stanów Zjednoczonych proces ubiegania się o certyfikat wiąże się z koniecznością współpracy z akredytowanym profesjonalistą (LEED AP) – konsultantem, bez którego certyfikacja byłaby technicznie niezwykle utrudniona, a wręcz niemożliwa. Listę LEED AP można znaleźć na stronie USGBC.
LEED uwzględnia kilka różnych kategorii, m.in:
- Building Design and Construction (BD+C)
- Opeartions and Maintenance (O+M)
- Interior Design and Construction (ID+C)
Kategorie dzielą się na schematy, np. w podstawowej BD+C wyróżniamy:
- LEED New Construction dla budynków nowopowstających
- LEED Core & Shell dla powierzchni wspólnych w nowych budynkach
- Schools
- Retail, itd.
w ID+C
- Commercial
- Retail Commercial
W Polsce w LEED certyfikuje się powierzchnie biurowe, przemysłowe, handlowe, hotelowe i szkolne. Certyfikaty w większości schematów są jednorazowe i bezterminowe, wyjątkiem jest EB O+M dla budynków istniejących i funkcjonujących min. kilka miesięcy, który należy odnawiać min. co pięć lat. Dla każdego schematu można zastosować opcjonalną precertyfikację (na podstawie zaawansowanego projektu) – dzięki temu na bardzo wczesnym etapie można już korzystać z wizerunkowego potencjału certyfikacji.
Schemat dzieli się na kategorie wymagań, za spełnienie których otrzymuje się określoną liczbę punktów (kredytów). Kategorie te, to:
- Zintegrowany proces projektowy, energia i środowisko
- Efektywna gospodarka wodna
- Materiały i zasoby naturalne
- Jakość środowiska wewnętrznego
- Lokalizacja i transport
- Zrównoważony teren
- Innowacja i Priorytety regionalne
Suma wszystkich kredytów wynosi 100 + 10 możliwych za dwie ostatnie kategorie. W każdej kategorii jest kilkanaście punktów krytycznych (Prerequisites), bez spełnienia których zostaje się wyeliminowanym z ubiegania się o certyfikat (jest to np. opomiarowanie zużycia wody czy zastosowanie podstawowego systemu HVAC). Wszystkie punkty przyznawane są w systemie binarnym: wymaganie jest albo spełnione, albo nie.
Liczba kredytów niezbędna do uzyskania konkretnej oceny przedstawia się następująco:
- 40-49 punktów dla poziomu Certified
- 50-59 dla Silver
- 60-79 dla Gold
- 90-110 dla Platinum
W procesie certyfikacji wyróżnia się fazę projektową (od koncepcji do zakończenia etapu projektowania) i fazę realizacji (od przygotowania placu budowy do zakończenia prac, uruchamiania systemów, odbiorów oraz przekazania budynku do użytkowania). Na każdym etapie w zespole certyfikacyjnym konieczny jest udział LEED AP i inwestora, a także poszczególnych pozostałych zaangażowanych w projekt podmiotów, w zależności od etapu. W fazie projektowej powinno się przeprowadzać spotkania design charrette, natomiast w fazie realizacji powołuje się dodatkowo commissioning agent, odpowiedzialnego za koordynację niezbędnych na tym etapie prac, odbiorów, raportów i procedur. W trakcie całego procesu AP pomaga w interpretacji wymagań systemu, kompletuje dokumentację i umieszcza ją na platformie LEED Online, raportuje do USGBC i komunikuje się z operatorem, oraz akceptuje lub odwołuje się od decyzji jednostki certyfikującej w kwestii przyznania konkretnych kredytów.