Jak przeprowadzić dekarbonizację budynków? Szacowanie śladu węglowego budynków – część 1

Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC wraz z europejskimi green building councils bierze udział w projekcie #BuildingLife, którego celem jest opracowanie i opublikowanie krajowych map dekarbonizacji sektora budowlanego do 2050 r., opartych na całkowitym śladzie węglowym netto w całym cyklu życia budynków.

W wydaniu listopadowym czasopisma A&B, naświetlono znaczenie oceny środowiskowej budynków, które powinno opierać się na szacowaniu wbudowanego i operacyjnego śladu węglowego w całym cyklu życia. Ocena cyklu życia (LCA) wykorzystywana do wspomnianych analiz, to wciąż stosunkowo nowa metoda, która często przysparza trudności w pozyskiwaniu danych oraz z interpretacją wyników, pozwalających zrozumieć, w jaki sposób konkretny wyrób budowlany, komponent lub koncepcja projektu przyczynia się do emisji CO2. Mając to na uwadze PLGBC opublikowało raport Szacowanie śladu węglowego budynków. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa do roku 2050, który w przystępny sposób przedstawia założenia i ujednoliconą metodykę szacowania śladu węglowego budynków w całym cyklu życia. Na podstawie przedstawionych założeń oraz uzyskanych wyników, w wypracowanej metodyce proponuje się przyjęcie dwóch metod: metody uproszczonej oraz pełnej. Metoda uproszczona, opisana poniżej, uwzględnia moduły A1-A3, odpowiedzialne za emisje wbudowane w fazie wyrobu oraz emisje operacyjne w przeliczeniu na CO2e.

• Faza wyrobu, stanowi najbardziej istotny element składowy oceny cyklu życia budynku i zazwyczaj przekracza 50% wbudowanego śladu węglowego w całym cyklu życia budynku.
• Prawidłowe oszacowanie wartości dla tej fazy jest kluczowe dla poprawności wyników wbudowanego śladu węglowego w całym cyklu życia.
• Idea szacowania śladu węglowego dla tych faz jest bardzo prosta i sprowadza się do zsumowania emisji dla każdego z elementów budynku objętego analizą i nie wymaga przyjmowania dodatkowych założeń, których weryfikacja na etapie projektowania jest niemożliwa.
• Do obliczeń należy wykorzystać zestawienie ilościowe materiałów i urządzeń budowlanych oraz uśrednione (generyczne) lub szczegółowe dane dla wyrobów (z deklaracji EPD).
• Obliczając ślad węglowy, w ramach modułów A1-A3 należy wziąć pod uwagę zjawisko sekwestracji CO2, a wartość zmagazynowanego węgla przedstawić osobno, nie włączając do bilansu GWP ze źródeł kopalnych.
• Przy opracowywaniu wyników dla modułów A1-A3 należy zwrócić uwagę, czy stosowane w projekcie wyroby zawierają biogeniczny węgiel. Deklaracje EPD, opracowane zgodnie z EN 15804¹, powinny wyróżniać wartość emisji CO2e, powiązaną ze zmagazynowanym w wyrobie węglem biogenicznym, jednak starsze opracowania lub niektóre dane zagregowane mogą tej informacji nie zawierać. W przypadku braku szczegółowych danych, można przyjąć, że 1 kg drewna magazynuje w sobie ok. 1,64 kg CO2e.

• Udział operacyjnego śladu węglowego w całkowitym śladzie węglowym budynku, w zależności od typu budynku oraz przyjętych założeń dotyczących dekarbonizacji sieci energetycznej, może wahać się od 20% do 80%. Włączenie do szacowania tak dużej składowej emisji, która jednocześnie obarczona jest bardzo wysoką niepewnością sprawiłoby, że ocena cyklu życia odnosząca się do całkowitego śladu węglowego budynku straciłaby wartość jako narzędzie do porównania między sobą budynków.
• Emisje operacyjne należy przyjąć na podstawie obliczeń zapotrzebowania na energię końcową wg obowiązującej metodologii sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynku, w zależności od rodzaju nośnika energii. Wartość emisji podana jako wskaźnik GWP musi uwzględniać wszystkie podstawowe gazy cieplarniane.
• Wielkość emisji gazów cieplarnianych składających się na operacyjny ślad węglowy (moduł B6), należy określić dla jednego roku, na podstawie najbardziej aktualnych danych dotyczących wykorzystywanych nośników energii.

Szczegółowy opis przyjętych uproszczeń można znaleźć w raporcie.

Zastosowanie metody uproszczonej pozwoli na ujednolicenie podejścia do szacowania śladu węglowego budynków, co z kolei umożliwi porównywanie obiektów w ramach poszczególnych typów. Dodatkowo gromadzenie danych o wbudowanym śladzie węglowym budynku w fazie wyrobu pozwoli na wypracowanie wskaźników GWP dla materiałów i urządzeń oraz stworzenie krajowej bazy danych.

Metoda pełna szacowania śladu węglowego budynków zostanie opisana w styczniowym wydaniu A &B.