Odejście od paliw kopalnych kojarzy się przeciętnemu odbiorcy z rezygnacją z ogrzewania węglem, czy z elektrycznymi samochodami. Okazuje się, że postulaty zielonej rewolucji spowodują, że nie tylko zmienią się nasze środki komunikacji czy źródła energii, ale będziemy także inaczej mieszkać. Jak już teraz wygląda zrównoważone budownictwo oraz jakie ma dalsze perspektywy rozwoju, opowiedzieli eksperci biorący udział w dyskusji w trakcie Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2022.
Udział w debacie wzięli:
- Piotr Uściński, Wiceminister, Ministerstwo Rozwoju
- Henryk Kwapisz, Dyrektor Relacji Instytucjonalnych „SAINT-GOBAIN POLAND”, Saint-Gobain
- Adam Ambrozik, Dyrektor ds. Korporacyjnych VELUX Polska, VELUX
- Sebastian Wydra, Dyrektor Instytutu Elektrotechniki, Sieć Badawcza Łukasiewicz,
- Agnieszka Strzemińska, Prezydentka PLGBC, KI Group Commercial Excellence Manager, Knauf Insulation
- Katarzyna Jastrzembska, Dyrektor, NFOŚiGW
- Wojciech Racięcki, dyrektor Działu Rozwoju Innowacyjnych Metod Zarządzania Programami, NCBR
- Mariusz Błasiak, Naczelnik – Wydział Koordynacji Projektów Rozwojowych i Nadzoru Właścicielskiego, Lasy Państwowe
- MODERATOR: Joanna Makowiecka-Gatza, Prezes Karmar
Przyszłość ekobudownictwa
Joanna Makowiecka rozpoczęła od “quizu”, prosząc panelistów o udzielanie odpowiedzi kciukiem w górę lub w dół.
Czy dla Polaków ważne są rozwiązania eko? – 8 osób na Tak.
Czy Polacy są gotowi zapłacić za rozwiązania eko więcej lub mieć nieco mniej, ale eko? – 5 na Tak, 2 Wstrzymujące się, 1 na Nie.
Czy jako państwo dotychczas wspieraliśmy rozwiązania proklimatyczne? – Sporo głosów wstrzymujących się.
Czy to się zmieni? – 8 na Tak.
Jako pierwszy zabrał głos Wiceminister Piotr Uściński:
Nie możemy na Polaków przerzucać bardzo dużych ciężarów związanych z ekologią. To wszystko trzeba robić racjonalnie. Ja tutaj też w ten sposób widzę rolę Ministerstwa: z jednej strony my musimy wywoływać trendy i tworzyć cały czas modę na ekologię, chcemy przekonać Polaków do ekologii i do tego, żeby używali – wydając nieco więcej – ekologicznych materiałów, żeby budowali domy niskoemisyjne, żeby chcieli korzystać z różnych odnawialnych źródeł energii w swoim gospodarstwie domowym. Z drugiej stronie musimy też racjonalnie do tego podchodzić, nie narzucać zbyt wiele, nie zrazić nikogo do tego i robić to w sposób wyważony. I tutaj też widzę wielką rolę Ministerstwa Rozwoju i Technologii, bo z jednej strony, kreując te trendy pozytywne i realizując dyrektywy unijne, różne ustalenia międzynarodowe dotyczące działań ekologicznych, z drugiej strony musimy wziąć pod uwagę głosy społeczeństwa, ale również firm budowlanych, inwestorów, producentów materiałów budowlanych, którzy w sposób racjonalny przedstawiają swoje elementy.
Wiceminister stwierdził ponadto, że najważniejsze jest, by wprowadzając prośrodowiskowe zmiany, nie wstrzymać rozwoju budownictwa; wyrażając nadzieję, że w przyszłości technologie ekologiczne będą tańsze.
O spojrzenie na kwestię budownictwa oczami biznesu został poproszony Dyrektor Relacji Instytucjonalnych „SAINT-GOBAIN POLAND” Henryk Kwapisz. Przypomniał on, że w tym roku, we współpracy z Polskim Towarzystwem Studiów nad Przyszłością, Saint-Gobain opublikowało raport Polskie miasta przyszłości 2050, w którym próbowano przewidzieć, jak się będą zmieniać polskie miasta na przestrzeni najbliższych trzydziestu lat:
Myśląc nad tym, co nas czeka za trzydzieści lat, znaleźliśmy trzy scenariusze. Jeden mówi o tym, że wyprowadzimy się z miast. Ze względu na zmiany klimatyczne, miasto nie będzie w stanie przestawić się na funkcjonowanie w nowych warunkach. Drugi scenariusz mówi zupełnie odwrotnie, że w związku ze wzrostem efektywności pracy, wszyscy będziemy mieszkać w miastach, ale te miasta będą tak zindustrializowane, że w zasadzie będziemy czas spędzać tylko i wyłącznie w budynku, a więc budynek będzie musiał być przystosowany do tego, bo wszystko będziemy robić w rzeczywistości cyfrowej. Trzeci scenariusz, mieszany, mówiący że będziemy trochę tu, trochę tam, zakłada konieczność stawiania na transport. To, co będzie się działo w ciągu najbliższych trzydziestu lat, będzie miało ogromny wpływ na budownictwo.
Dyrektor stwierdził, że wciąż czeka nas przeskok z myślenia o efektywności energetycznej, na to, ile surowca pochodzi z recyklingu. Wymaga to wprowadzenia nowych procedur prawnych, żeby można było produkować materiały budowlane z odpadów.
Zgodził się z nim Dyrektor ds. Korporacyjnych VELUX Polska, Adam Ambrozik:
Kierunek, aby zacząć mierzyć ślad węglowy, jest tym kierunkiem, wydaje mi się, który jest nieunikniony i który przede wszystkim odpowie nam na pytanie, co jest tym budownictwem ekologicznym. Bo my dziś nie wiemy, czy taka, czy inna technologia jest bardziej ekologiczna. Pomysł, żeby mierzyć ślad węglowy w całym cyklu życia budynku jest kierunkiem pożądanym.
Zwrócił ponadto uwagę, że w badaniach nad przyczynami remontu domu, pierwsze dwie motywacje dotyczyły chęci poprawy komfortu oraz zwiększenia przestrzeni. Dopiero dalej znajdowały się motywacje finansowe i ekologiczne. Na zakończenie stwierdził, że Polacy są gotowi zapłacić więcej za rozwiązania ekologiczne, ale należy uwzględnić, że nie wszystkich na to stać. Powinno się więc dążyć do rozwiązań optymalnych ekologicznie i kosztowo.
Wsparcie dla budownictwa ekologicznego
Jako następny o zabranie głosu został poproszony Sebastian Wydra, Dyrektor Instytutu Elektrotechniki, Sieć Badawcza Łukasiewicz. Przedstawił owoce trzyletniego działania sieci 26 instytutów badawczych:
My nie realizujemy żadnych projektów badawczych, rozwojowych, które nie służą biznesowi i przedsiębiorcom. Tworzymy innowacje dla biznesu i te zagadnienia typu właśnie automatyzacja, sterowanie budynkiem, zarządzanie energią, to bardzo częsty przykład potrzeb, które z rynku od przedsiębiorców do nas trafiają. Odpowiadając wprost, ten rynek jest w Polsce bardzo chłonny, tych potrzeb jest bardzo dużo (…) Mamy szereg instytutów, które stricte tematami budownictwa się zajmują, ale również w obszarach innych wokół budownictwa. I to wsparcie staramy się realnie przedsiębiorstwom dawać.
Następnie głos zabrała Agnieszka Strzemińska, Prezydentka PLGBC, KI Group Commercial Excellence Manager w Knauf Insulation. Zgodziła się z propozycjami odpowiedzialności za cały cykl życia budynku, za to, jak został zaprojektowany, zbudowany i jak będzie wykorzystany w oparciu o określone zasoby. Za ważny trend w Polsce uznała budynki certyfikowane, których jest coraz więcej. Certyfikaty dają dobre wytyczne odnośnie działań projektantów i budowniczych:
Architekt, w momencie w którym projektuje, musi myśleć nie tylko o tym, co akurat wykreśla, ale jak to będzie działało. Jak to będzie działało za 5-10-30 lat. Jak to będzie działało w kontekście miasta. W związku z tym, wszystkie rozwiązania, które sprawiają, że możemy odpowiedzialnie budować, to są takie, które umożliwiają odpowiedzialne trwanie tego budynku. Są efektywne energetycznie, umożliwiają zarządzanie wodą, zwiększają odporność na efekty zmian klimatu, ale także przyczyniają się do redukcji tych elementów, które zmiany klimatu popychają w stronę, której nie chcemy.
Stwierdziła, że budynki biurowe bez certyfikatów w zasadzie już w Polsce nie powstają. W budownictwie mieszkaniowym te certyfikaty także zaczynają się pojawiać. W PLGBC stworzono certyfikat ZIELONY DOM, który jest promowany wśród polskich deweloperów. Nadmieniła także, że kupujący są coraz bardziej zainteresowani kosztami długiego trwania nowego budownictwa.
Fabryki domów przyszłości
Jako kolejna wystąpiła Katarzyna Jastrzembska, Dyrektor NFOŚiGW. Zaczęła od przypomnienia, że Narodowy Fundusz jest autorem funkcjonującego obecnie standardu NF30 i NF15, już zbliżonego do budownictwa pasywnego, który jest szeroko stosowany mimo początkowej niechęci architektów. Pochwaliła również program Czyste powietrze:
Nie jest prosto dotrzeć do standardowego Pana Jana, czy Pana Józka, żeby go zachęcić do podejmowania działań, które wpłyną na jakość powietrza, którym na co dzień oddychamy. A to powoli, dzięki temu programowi się dzieje. (…) Wiemy, że to jest syzyfowa praca – dotrzeć do pojedynczego człowieka i ukształtować jego świadomość, żeby swoje potrzeby i zasoby finansowe przekierował na działania, które służą również nam wszystkim.
Przypomniała również o konieczności kompleksowego myślenia o renowacji budynków. Poprawiając efektywność energetyczną, należy myśleć o kolejnych krokach, np. po wymianie okien należy pomyśleć o sprawnej wentylacji, żeby działanie termomodernizacyjne nie zaszkodziło samemu budynkowi.
Następnie poproszono o zabranie głosu Wojciecha Racięckiego, dyrektora Działu Rozwoju Innowacyjnych Metod Zarządzania Programami NCBR:
Nowe technologie są rozwiązaniem na wszystkie wyzwania, czy to klimatyczne, czy energetyczne, czy cywilizacyjne, przed którymi stoimy. I rzeczywiście w NCBR realizujemy teraz szereg projektów dla budownictwa, które adresują te wszystkie wyzwania, w szczególności jeśli mówimy o budownictwie, czy to nowym, czy istniejącym, bo to są dwa niezależne wyzwania. Budynek nowy, ekologiczny, powinien być inaczej budowany, w sposób modułowy, gdzie cała instalacja, cały montaż, nawet wyposażenie w elementy typu AGD, może zostać wyposażony w fabryce, tak żeby on się budował szybko, efektywnie i zgodnie z wysokim standardem. Żeby był od razu gotowym produktem dla klienta w znaczeniu gotowego mieszkania, a nie że to mieszkanie musi być jeszcze długo wykańczane.
Dyrektor zwrócił następnie uwagę na wysokie standardy odnośnie energooszczędności i emisyjności, jakie będą stawiane przed budynkami przyszłości. Budynki będą także musiały dostosowywać się do wyzwań demograficznych w Polsce – do starzenia się społeczeństwa.
Polskie Domy Drewniane
Jako kolejny wypowiedział się Mariusz Błasiak, Naczelnik Wydziału Koordynacji Projektów Rozwojowych i Nadzoru Właścicielskiego Lasów Państwowych:
Prowadziliśmy projekt Polskie Domy Drewniane, po jego zakończeniu została powołana taka spółka przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, czerpiąc doświadczenia z tego projektu. W jaki sposób widzimy budownictwo drewniane i dlaczego nie jest u nas powszechne? W Polsce mamy jednych z największych producentów domów modułowych i domów, które są prefabrykowane. Głównymi odbiorcami jest Skandynawia i Europa Zachodnia, one są wysoko oceniane, fantastyczne, a w Polsce jest problem. Jest to problem wynikający z naszego doświadczenia i wiedzy nabytej już w szkole. Proszę sobie przypomnieć, który z królów jest ceniony za to, że zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną.
Dodał, że w Polskim społeczeństwie są zakorzenione stereotypowe przekonania o łatwopalności drewnianego budownictwa czy jego wystawieniu na insekty. Stąd drewniane budownictwo pozostaje niedostatecznie wykorzystaną opcją w naszym kraju.
MIĘDZYNARODOWY SZCZYT TOGETAIR 2022
Szczyt Klimatyczny odbył się w dniach 20-21-22 kwietnia, w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW), ul. Dobra 56/66 w Warszawie, a także w dostępnej dla wszystkich w Polsce i Europie przestrzeni online. Wydarzenie, realizowane w formule hybrydowej i transmitowane z telewizyjnego studia, oglądać można bezpłatnie i bez rejestracji na głównych stronach najważniejszych polskich portali internetowych https://togetair.eu/partnerzy, a także na polskich i belgijskich platformach Linkedin i Twitter.
W 2022 r. formuła wydarzenia rozszerzona została na poziom międzynarodowy, wzmacniając współpracę na linii Polska – kraje Trójmorza – Unia Europejska. Każdy dzień Szczytu rozpoczyna się panelem prowadzonym w języku angielskim, poświęconym globalnej i europejskiej tematyce.
Organizatorzy międzynarodowego Szczytu Klimatycznego zaprosili również do udziału przedstawicieli ministerstw, samorządy w randze marszałków, przedstawicieli spółek skarbu państwa, organizacji pozarządowych, koncernów międzynarodowych oraz mniejszych firm zaangażowanych w ochronę klimatu. TOGETAIR otrzymał patronat Roberty Metsoli, Przewodniczącej Parlamentu Europejskiego.
Zeszłoroczna edycja była relacjonowana przez brukselski Euractiv.com – zajmujący się polityką europejską, a także bardziej dogłębną analizą polityk UE, m.in. w obszarze energii i środowiska. Relacje: https://www.euractiv.com/section/energy-environment/opinion/1599823/
MIĘDZYNARODOWY SZCZYT TOGETAIR 2022
Szczyt Klimatyczny odbywa się w dniach 20-21-22 kwietnia, w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW), ul. Dobra 56/66 w Warszawie, a także w dostępnej dla wszystkich w Polsce i Europie przestrzeni online. Wydarzenie, realizowane w formule hybrydowej i transmitowane telewizyjnego studia, oglądać można bezpłatnie i bez rejestracji na głównych stronach najważniejszych polskich portali internetowych https://togetair.eu/partnerzy, a także na polskich i belgijskich platformach Linkedin i Twitter – tak, aby nasz głos był słyszany w Europe-Bubble.
W 2022 r. formuła wydarzenia rozszerzona została na poziom międzynarodowy, wzmacniając współpracę na linii Polska – kraje Trójmorza – Unia Europejska. Każdy dzień Szczytu rozpoczyna się panelem prowadzonym w języku angielskim, poświęconym globalnej i europejskiej tematyce.
Organizatorzy międzynarodowego Szczytu Klimatycznego zaprosili również do udziału przedstawicieli ministerstw, samorządy w randze marszałków, przedstawicieli spółek skarbu państwa, organizacji pozarządowych, koncernów międzynarodowych oraz mniejszych firm zaangażowanych w ochronę klimatu. TOGETAIR otrzymał patronat Przewodniczącej Parlamentu Europejskiego Roberty Metsoli.
Zeszłoroczna edycja była relacjonowana przez brukselski Euractiv.com – zajmujący się polityką europejską, a także bardziej dogłębną analizą polityk UE m.in. w obszarze energii i środowiska. TU znajdą Państwo nasze relacje https://www.euractiv.com/section/energy-environment/opinion/1599823/