
World Green Building Council i organizacje partnerskie w czerwcu 2019 rozpoczęły realizację projektu BUILD UPON2, którego nadrzędnym celem było wypracowanie Ramowego Systemu Sprawozdawczości (RSS), który miałby pozwolić na gromadzenie i monitorowanie danych związanych z efektami modernizacji istniejących zasobów budowlanych na poziomie lokalnym i krajowym. Partnerem programu było Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC, a wśród 8 europejskich miast partnerskich było Miasto Rybnik. Projekt realizowany był z Funduszy Programu Ramowego Unii Europejskiej Horyzont 2020 w ramach umowy 840926.
Idea projektu Build Upon2
- Stworzenie Ramowego Systemu Sprawozdawczości (RSS), który umożliwi ocenę postępów modernizacji istniejących zasobów budowlanych
- Zwiększenie tempa obniżania energochłonności zasobów budowlanych miast europejskich
- Wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk pomiędzy uczestnikami projektu
W ostatniej dekadzie kraje europejskie podjęły szereg wyzwań, aby stawić czoła jednemu z najbardziej złożonych wyzwań społecznych, gospodarczych i środowiskowych, jakim jest modernizacja istniejących budynków, które odpowiadają za ponad 40% końcowego zapotrzebowania na energię i 36% emisji gazów cieplarnianych na obszarze UE. Obecnie w sektorze publicznym i prywatnym podejmowanych jest tysiące inicjatyw mających na celu wspieranie transformacji w zakresie charakterystyki energetycznej budynków: od podnoszenia świadomości na temat korzyści płynących z modernizacji, po budowanie zdolności przemysłu do realizacji strategii modernizacji. Inicjatywy te obejmują także innowacyjne formy finansowania projektów modernizacyjnych, czy tworzenie strategii poprawy standardów budowlanych w poszczególnych krajach.
Istniejące strategie modernizacji budynków we wszystkich krajach europejskich, mające przyspieszyć tempo zmniejszania ich energochłonności, okazały się mało skuteczne. Wobec tego UE postawiła sobie za cel przejście od wielu indywidualnych działań do opracowania spójnej strategii. Przekształcenie dyrektywy EPBD z 2018 r. wzmacnia rolę krajowych strategii modernizacyjnych i zobowiązuje państwa członkowskie do określenia planu działania na rzecz obniżenia energochłonności zasobów budowlanych do 2050 r., przy wsparciu zestawu wymiernych wskaźników oceny oraz kamieni milowych. Zasadnicze znaczenie ma głęboka modernizacja zasobów budowlanych, a jej tempo musi wzrosnąć do co najmniej 3% rocznie.
Cele projektu Build Upon2
- Wypracowanie Ramowego Systemu Sprawozdawczości (RSS), zawierającego kamienie milowe i wskaźniki oceny postępu modernizacji zasobów budowlanych w krajach członkowskich UE
- Lepsze dostosowanie inicjatyw władz lokalnych i krajowych w zakresie modernizacji budynków poprzez ujednolicony format gromadzenia danych
- Skuteczniejsze pozyskiwanie i wykorzystywanie danych dotyczących dodatkowych korzyści wynikających z modernizacji budynków
- Monitorowanie efektów działań modernizacyjnych w celu zapewnienia realizacji krajowych strategii modernizacji budynków zgodnie z założeniami dyrektywy EPBD
Priorytetem projektu jest wypracowanie RSS, zawierającego wymierne wskaźniki oceny postępu modernizacji sektora budowlanego, integrujące dane i spostrzeżenia z poziomu miasta (gminy). Aby to osiągnąć, konieczna jest współpraca interesariuszy ze szczebla lokalnego, krajowego i europejskiego, co jest możliwe w ramach projektu.
RSS będzie służyć jako narzędzie dla miast (gmin) w realizacji założeń dyrektywy EPBD i zapewni dostosowanie lokalnych inicjatyw do polityki krajowej i europejskiej. Opracowana zostanie metodologia wskazująca, w jaki sposób RSS może zostać włączony do Planów Działań na rzecz Zrównoważonej Energii i Klimatu (SECAPs), jak z niego korzystać oraz jak dane wspierające wskaźniki będą gromadzone i wykorzystywane.
Ramowy System Sprawozdawczości zostanie przetestowany w 8 europejskich miastach pilotażowych, a wyniki zostaną wykorzystane do jego aktualizacji i stworzenia zaleceń dla miast, które zdecydują się z niego korzystać. Weryfikacja i doskonalenie RSS pozwoli na jego implementację w całej Europie, ułatwiając władzom lokalnym, regionalnym i krajowym realizację europejskich celów w zakresie efektywności energetycznej związanej z budownictwem.

Krajowa Grupa Konsultacyjna
W prace nad stworzeniem RSS było zaangażowanych 8 Krajowych Grup Konsultacyjnych (KGK), które opiniują strukturę RSS, zawarte w nim potencjalne wskaźniki a także proponują nowe wskaźniki czy też zakres ich stosowania.
W ramach prac Grupy przewidzianych było 5 spotkań, z których wnioski były uwzględniane w kolejnych wersjach RSS, aż do powstania wersji ostatecznej w marcu 2021 r.
W skład polskiej Krajowej Grupy Konsultacyjnej wchodzili przedstawiciele takich jednostek, jak: Departament Architektury, Budownictwa i Geodezji w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Departament Gospodarki Niskoemisyjnej w Ministerstwie Rozwoju, Fundacja na Rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii (FEWE), Inicjatywa Efektywna Polska, Krajowa Agencja Poszanowania Energii (KAPE), Miasto Gliwice, Miasto Rybnik, Miasto Wrocław, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚ), Politechnika Śląska, SWECO Consulting.
Miasto pilotażowe i miasta obserwujące
W każdym z krajów uczestniczących w projekcie zostało zaangażowane jedno miasto, które testowało Ramowy System Sprawozdawczości przed wypracowaniem jego finalnej wersji. Wśród 8 miast pilotażowych znalazł się Rybnik.
Ponadto, w Polsce w projekt zaangażowane były 3 miasta obserwujące, którym RSS zostanie udostępniony do wdrożenia po powstaniu jego finalnej wersji. Miasta te to: Gliwice, Ruda Śląska oraz Siemianowice Śląskie.
Gliwice, Rybnik oraz Wrocław biorą również udział w pracach Krajowej Grupy Konsultacyjnej.

