Ekstremalne zjawiska pogodowe, rosnące koszty energii, potrzeba retencji wód opadowych i ochrony przed upałami wymagają od samorządów nowego podejścia do inwestycji budowlanych. Standard Zielonego Budynku jest odpowiedzią na te wyzwania. Dokument nie narzuca jednej technologii, ale wyznacza kierunek – budynki te powinny zużywać jak najmniej energii, wykorzystywać odnawialne źródła w jak największym stopniu, mieć dobrze zaprojektowane oświetlenie wewnątrz i na zewnątrz, retencjonować wodę deszczową i być otoczone możliwie dużą ilością zieleni. Projektanci i inwestorzy mogą dobrać rozwiązania do specyfiki działki i budynku.

– Standard jest narzędziem bardzo praktycznym. Oparty jest na jasnych kryteriach i daje projektantom elastyczność. Chcemy, by każda miejska inwestycja realnie odpowiadała na wyzwania związane z kryzysem energetycznym i klimatycznym oraz podnosiła komfort mieszkańców, była tańsza w utrzymaniu i przygotowana na zmieniające się warunki. Mimo tego, że szeroko pojęty magistrat odpowiada jedynie za około 7% emisji gazów cieplarnianych we Wrocławiu, zależy nam na tym, aby wyznaczać kierunek i dobre praktyki inwestorom prywatnym, dlatego zaczynamy od siebie – mówi Katarzyna Szymczak-Pomianowska, dyrektor Departamentu Strategii i Zrównoważonego Rozwoju UMW.

Sześć obszarów Standardu Zielonego Budynku

1. Zieleń i zagospodarowanie terenu
   Dbałość o istniejące drzewa, powiększanie powierzchni biologicznie czynnej, zielone dachy, zielone ściany, ekostrefy, roślinność wspierająca bioróżnorodność i ograniczanie materiałów sztucznych.
2. Gospodarowanie wodami opadowymi
   Retencja, wykorzystanie deszczówki, ogrody deszczowe, rozwiązania oparte na przyrodzie oraz ograniczenie odpływu wód poza działkę.
3. Efektywność energetyczna
   Wyższe standardy EP i EU, odnawialne źródła energii, bezemisyjność, magazyny energii, monitoring i inteligentne zarządzanie mediami.
4. Zdrowie, jakość i rozwiązania budowlane
   Ochrona akustyczna, redukcja zanieczyszczenia światłem, materiały naturalne, gospodarka o obiegu zamkniętym, minimalizowanie kolizji ptaków z zabudową, dobre doświetlenie.
5. Zrównoważona mobilność i dostępność
   Pełna dostępność, infrastruktura rowerowa, ładowanie urządzeń i pojazdów elektrycznych, ograniczanie ruchu na powierzchni i rozwój transportu współdzielonego.
6. Lokalizacja i powiązania z otoczeniem
   Spójność z miejskim układem, dobra dostępność usług i terenów zieleni, przystanki w zasięgu 500 metrów, wykorzystanie istniejącej infrastruktury technicznej bez konieczności budowy nowych dróg.

Standard obejmuje wszystkie miejskie inwestycje budowlane – zarówno te dopiero projektowane, jak i modernizacje obiektów już istniejących. To szczególnie ważne w mieście o tak bogatej historii. We Wrocławiu duża część zasobu to budynki przedwojenne. Ich modernizacja wymaga szczególnego podejścia, dlatego kryteria dotyczące obiektów istniejących są dostosowane do ich możliwości. Mimo to uwzględniają kluczowe elementy: poprawę efektywności energetycznej, bezpieczeństwo, dostępność i zielone rozwiązania. Warszawa była istotną inspiracją, ale stolica objęła standardem wyłącznie nowo projektowane budynki i obecnie pracuje nad standardem dla budynków modernizowanych. Wrocław, aby uzyskać efekt skali zdecydował się od razu przyjąć standard dla obu kategorii: obiektów nowo budowanych i kompleksowo remontowanych.

Mieszkańcy odczują lepszy komfort cieplny przez cały rok, niższe rachunki za energię wynikające z większej efektywności budynków oraz zdrowsze powietrze wewnątrz pomieszczeń. W przestrzeni pojawi się więcej zieleni wysokiej jakości, a okolice budynków staną się bezpieczniejsze i lepiej zaprojektowane. Poprawi się retencja wód opadowych, co zmniejszy ryzyko podtopień. Otoczenie będzie chłodniejsze podczas upałów, a cały teren zyska na bioróżnorodności i jakości mikroklimatu.

– Dla nas ten standard to nie teoria, ale bardzo praktyczny zestaw narzędzi. Dzięki nowym miejskim standardom zielonych budynków możemy realizować inwestycje, które będą dobre dla mieszkańców i jednocześnie przyjazne środowisku naturalnemu w wielu aspektach nie tylko dziś, lecz także za 30 lat – podkreśla Adam Bułkowski, kierownik Działu Realizacji Inwestycji TBS Wrocław.

Miasto przeanalizowało już pierwsze projekty pod kątem zgodności z kryteriami Standardu. Wśród ocenionych inwestycji znalazły się projekty mieszkaniowe TBS Wrocław przy ulicach Mościckiego i Stabłowickiej czy nowy Zespół Szkolno-Przedszkolny przy ulicy Zwycięskiej, nad którym pracuje Zarząd Inwestycji Miejskich. Do tego zestawu dołącza kompleksowo odnowiony budynek przy ulicy Wilczej, gdzie wykonane prace już dziś przekraczają wymagania określone w standardzie i tworzą przykład modernizacji realizowanej z dużą świadomością środowiskową. Standard spełnia również zielony budynek Urzędu Miejskiego przy ulicy Hubskiej, który stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych zielonych miejskich inwestycji ostatnich lat i ważnym punktem odniesienia dla kolejnych projektów. Choć dokument dotyczy miejskich inwestycji, Wrocław zachęca prywatnych inwestorów do jego dobrowolnego stosowania. Może on być wskazówką i inspiracją.

– Branża prywatna już dziś pracuje nad wdrażaniem zrównoważonych rozwiązań. Standard pokazuje kierunek i ułatwia porównywanie jakości projektów. Dla nas to sygnał, że samorząd i sektor prywatny myślą podobnie o przyszłości miast – ocenia Tomasz Stoga, prezes wrocławskiego oddziału Polskiego Związku Firm Deweloperskich.

Miasto prowadzi rozmowy z inwestorami prywatnymi, aby zainteresować komercyjny rynek nieruchomości możliwością wdrażania standardu i zwrócić na niego uwagę przy wrocławskich inwestycjach. Standard został już wprowadzony zarządzeniem Prezydenta Wrocławia i będzie stosowany przez kluczowe jednostki miejskie: TBS Wrocław, Zarząd Inwestycji Miejskich, Wrocławskie Mieszkania oraz Zarząd Zasobu Komunalnego. Proces oceny jest jasno opisany – projektanci składają kartę oceny, dokumenty są weryfikowane przez wskazane komórki UMW, a po pozytywnej decyzji inwestycja otrzymuje opinię o zgodności ze standardem. Każdy budynek, który spełni kryteria, zostanie oznaczony specjalną tabliczką – widocznym znakiem jakości.

Wrocławski Standard Zielonego Budynku to narzędzie, które wprost realizuje wizję przyjętej niedawno Strategii Wrocław 2050, która określa miasto jako błękitno-zieloną i solidarną metropolię – odporną, zieloną, zdrową i przyjazną do życia. Strategia wskazuje jasno, że Wrocław 2050 to miasto klimatycznie odpowiedzialne, komfortowe, dostępne i oferujące wysoką jakość zamieszkiwania i użytkowania. Jedne z celów strategicznych to wysoka jakość życia w dobrej przestrzeni. Bezpieczne, odporne na kryzysy i neutralne klimatycznie miasto. Aby tę wizję urzeczywistnić, potrzebne są konkretne i operacyjne działania.

Opracowanie: Miasto Wrocław