Definicja ZEB według EPBD

Zgodnie z najnowszą rewizją Dyrektywy EPBD przyjętą w maju 2024 roku, Zero Emission Building to budynek, który nie emituje na miejscu dwutlenku węgla z paliw kopalnych i ma bardzo wysoką charakterystykę energetyczną[1].

Od 2028 roku wszystkie nowe budynki publiczne, a od 2030 roku – wszystkie nowo wznoszone budynki w UE będą musiały spełniać ten standard.

ZEB – co to oznacza w praktyce?

ZEB to budynki, które:

• zużywają minimalną ilość energii – mają odpowiednio zaprojektowaną bryłę, efektywną izolację i systemy techniczne;
• korzystają wyłącznie z odnawialnych źródeł energii – produkcja energii na miejscu oraz poza nim (np. zakup zielonej energii) oparta jest o energię słoneczną, geotermalną i wiatru;
• nie emitują CO₂ z paliw kopalnych na miejscu – nie stosuje się gazu, węgla ani oleju opałowego;
• wykorzystują zasady gospodarki o obiegu zamkniętym – stosuje się rozwiązania i materiały o niskim wpływie środowiskowym, materiały ponownie wykorzystane lub z recyklingu.

ZEB a obowiązujące dziś standardy – co dalej z nZEB?

Dotychczasowe przepisy krajowe i unijne koncentrowały się na tzw. budynkach o niemal zerowym zużyciu energii (nZEB). W polskim ujęciu jest to budynek spełniający wymogi związane z oszczędnością energii i izolacyjnością cieplną zawarte w przepisach techniczno-budowlanych, obowiązujących od 1 stycznia 2021 roku[2]. Na przykład dla budynku mieszkalnego jednorodzinnego jest to maksymalne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną na poziomie 70 kWh/m² rocznie.

W odróżnieniu od nZEB, budynki ZEB nie tylko zużywają bardzo mało energii – ale również eliminują emisję CO₂ wynikającą z jej produkcji i zużycia na miejscu. ZEB zatem to nowy, bardziej rygorystyczny poziom ambicji, który stanie się normą w najbliższej dekadzie.

ZEB a NZCB

W międzynarodowym kontekście funkcjonuje również pojęcie Net Zero Carbon Building (NZCB). Jest to budynek, którego wbudowany i operacyjny ślad węglowy w całym cyklu życia jest równy zero[3].

Rozszerzenie ZEB o pełen cykl życia budynku oznacza nie tylko eliminację emisji operacyjnych, ale także ograniczenie i neutralizację emisji wbudowanych, czyli związanych z materiałami budowlanymi, procesem realizacji inwestycji, a nawet końcem życia obiektu. Taki holistyczny model oceny oparty jest na analizie cyklu życia (LCA) i pozwala lepiej identyfikować, gdzie i jak można skutecznie redukować emisje.

Projektowanie i wznoszenie budynków o zerowym śladzie węglowym netto opiera się na serii dobrych praktyk, które w dużej mierze bazują na wprowadzeniu do budownictwa zasad gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Są to między innymi:

• design for disassembly, czyli projektowanie budynku tak, aby zbudowany był z komponentów łatwych do demontażu i ponownego wykorzystania oraz pochodzących z recyklingu;
• zmiana sposobu użytkowania, czyli dostosowanie istniejącego budynku do nowej funkcji w sposób niewymagający remontu lub wymagający jedynie minimalnych prac adaptacyjnych;
• optymalizacja śladu węglowego w całym cyklu życia, czyli spojrzenie na efekty decyzji projektowych z perspektywy pełnego cyklu życia budynku;
• wykorzystywanie naturalnych, odnawialnych materiałów obniżających ślad węglowy budynków.

ZEB w materiałach szkoleniowych TOP CLeveR

Budynki zeroemisyjne (ZEB) to jeden z kluczowych filarów transformacji klimatycznej sektora budownictwa w UE. Zgodnie z nową definicją EPBD, ZEB to budynki o bardzo wysokiej efektywności energetycznej, które nie emitują CO₂ na miejscu i wykorzystują wyłącznie odnawialne źródła energii. Od 2030 roku standard ten ma być obowiązkowy dla wszystkich nowych budynków. W przeciwieństwie do dotychczasowych nZEB, ZEB idą o krok dalej, eliminując emisje operacyjne w całości. Z kolei rozszerzona definicja ZEB – NZCB (Net Zero Carbon Building) obejmuje pełen cykl życia budynku i opiera się na zasadach gospodarki o obiegu zamkniętym, takich jak optymalizacja całkowitego śladu węglowego, projektowanie do demontażu i ponowne wykorzystanie budynków. ZEB stanowi jeden z kluczowych filarów materiałów szkoleniowych TOP CLeveR, ponieważ odpowiada na rosnące wymagania dotyczące zrównoważonego budownictwa i efektywności energetycznej. Dla sektora budownictwa ZEB oznacza konieczność wdrażania nowoczesnych technologii oraz materiałów minimalizujących ślad węglowy w całym cyklu życia budynku. Rozwijając kompetencje w zakresie ZEB w obszarze projektowania, wykonawstwa i eksploatacji budynków pracownicy branży budowlanej zyskują realne umiejętności niezbędne do przeprowadzenia transformacji energetycznej sektora budowlanego.

[1] https://energy.ec.europa.eu/topics/energy-efficiency/energy-efficient-buildings/nearly-zero-energy-and-zero-emission-buildings_en
[2] Raport Szacowanie śladu węglowego budynków. Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC, 2022
[3] Raport Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa do roku 2050. Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC, 2021